BALSAMUM

BALSAMUM

ἐπιάργυρον Hesychio, quod argentô rependebatur. Nempe Alexandri Magni temporibus balsamum duplô argentô pensabatur, teste Pliniô l. 12. c. 25. Alexandrô magnô res ibi agente, totô die aestivô, unam concham implere iustum erat. omni vero fecunditate e maiore horto congios senos, minore singulos cum duplo rependebatur argento; sicque non ἰσοςτάσιον τῷ αργύρῳ, sed plane διςτάσιον πρὸς τὸν ἄργυρον erat, libraque Balsami duae librae argenti fuêre. Postea ut videtur, annona eius vilior facta, nec duplô argentô pensari, sed contra argentum vendi pendique coepit. Salmas. ad Vopisc. in Aurcliano, c. 45. Fuêre autem Balsameta in terra Sancta, prope Engadi, (Iosepho Engaddi) uti docet Ioseph. Iud. Antiqq. l. 9. c. 1. Καταςτρατἐυονται ωπρὸς Ε᾿γγαδδὲ πόλιν κειμένην, πρὸς τῇ Α᾿σφάλτιδι λίμνῃ, τριακοσίους ἀπέχουσαι ςταδίους τῶ Ιἑροσολύμων. γευνᾶται δὲ εν αὐτῇ φοίνιξ ὁ κάλλιςτος καὶ ὀποβάλσαμον. Oppugnant Engadde urbem sitam ad lacum Asphaltidem 300. stadiis distantem Hierosolymis. Nascitur antem ibi palma pulcherrima et opobalsamum. Et quia in vinearum modum consita erant, ut docet Trogus l. 36. c. 3. Arbores opobalsami, in vinearum modum excoluntur; Et Plin. l. 12. c. 25. Balsami arbuscula est viti similtor ---- Malleolis scri dicitur, nuper vincta, ut vitis: Et implet colles vinearum modô, quae sine adminiculis seiplsae sustinent, Tondetur similiter fruticans, et rastris mitescit etc. Hinc per vineas Engadi, Cantici c. 1. v. 14. balsameta illa significari volunt plerique Interpretes. Hieronym. in Loc. Vocatur usque hodie vicus praegrandis Iudaeorum Engaddi, iuxta Mare Mortuum, unde et opobalsamum venit, quas vineas Engaddi Salomon nuncupat. Aponius in Cantica l. 3. Vineae Engaddi non vinum, sed balsama, gignuent. Et in eund. Libr. Robertus Foliotus Episc. Londin. ante annos prope 500. Engaddi, inquit, planities est iuxta Iericho, in qua consistunt arbores, in modum vineae consitae, ex quibus, dum vulnerantur, fluit balsamum. Ut per Vinitores, de quibus 2. Regum c. 25. v. 12. Magistri intelligunt, qui balsama legebant. Quo de loco vide pluribus agentem Sam. Bochart. Hieroz. Part. 2. l. 5. c. 9. Locus proprius Phoenicon erat Hierichuntis, ubi duobus hortis; uttoque Regio, altero iugerum viginti ----- altero pauciorum, ut habet Plinius, Balsamum nascebatur. Theophrastus vero decem solum iugera maiori tribuit, minorem vero longe minorem facit, ut qui singulos tantum balsami congios omnibus annis reddebat, quum maior ille senos impleret. Quâ proportione, si maior hortus decem iugerum fuit, minor non plus habuerit, quam unius iugeri spatium et trientis. Sed hac de re plura dicemus infra, in voce Phoenicon, Atque id spatii fuit, antequam in Romanorum potestatem Iudaea veniret. At postea, ita luci illi propagati sunt. ut iam nobis latissimi colles sudent balsama, verba sunt Solini c. 35. Ubi inepte lucos, de fruticetis et arbustis dixit, cum Balsami arbor frutex sit et viti similis, cuius proceritas inter bina cubita subsistit. Sed et nimis Poeticum, quod balsama colles sudare scribit. Hoc tantum ait Plinius, quem is exscribit, postquam Iudaea in Romanorum potestatem venit, numerosiorem eam arborem factam esse, quam antea fuerat. Quamvis enim a Iudaeis ipsis caesa palmeta

balsametaque tradant Scriptores, ne hostibus usui essent,

impedire tamen non potuerunt, quo minus et hôc terrae Sanctae cimeliô illi potirentur. Unde Statius l. 5. Sylv. 2. v. 138.

An Solymum cinerem, palmetaque capta subibis,

Non sibi felices silvas ponentis ldumes?

Et quidem tum universi Balsami reditus ad Fiscum spectabat, qui arborem serendam, colendam, incidendam curabat et balsamum ex ea collectum vendebat: Ac puri quidem putique balsami sextarius, vendente Fiscô, trecentis denariis vaenibat; Sed, qui a Fisco emebant Mercatores, in tantum liquorem illum augebant, admixtis aliis sucis, ut mille denarios facerent ex ea mensura, pro qua 300. solum dedissent. Quorum fraus quô modô deprehendi consueverit, docet Plinius, ubi variis speciebus, quibus adulteratur balsamum, enumeratis, subdit: Nequissime autem gummi, quoniam inarescit in manu inversa et in aqua sidit: quae probatio eius gemma est. Debet sincerum et inarescere, sed hoc e gummi arescere addita fragili crustâ evenit, et gustu deprehenditur, l. 12. c. 25. Sic Dioscorides inter notas, quibus probatur sincerum balsamum, postulat, ut sucus eius sit ἐνδίαιτος, pro ἐυδίελος, i. e. facile liquescat, λείος, et ςτύφων etc. Fruticem ipsum et culturae modum sic describit Solin. c. 35. In hac terra (Iudaea) balsamum nascitur, quae silva intra terminos viginti iugerum usque ad victoriam nostram fuit: at etc. Et paulo post, Simile, vitibus stipes habet, malleolis digeruntur, rastris nitescunt, aquâ gaudent, amant amputari, tenacibus foliis sempiterno inumbrantur. Lignum caudicis attectatum ferrô, sine mora emoritur: eapropter aut vitrô aut cultellis osseis, sed in solo cortice artisici plagâ vulneratur, ex qua eximiae suavitatis gutta manat. Post lacrimam, secundum in pretiis locum poma (semen tantum fert haec arbor) obtinent, cortex tertium, ultimus honos ligno: ad quem locum vide Exercitationes Plinian. Salmas. p. 579. et seqq. ubi inter alia addit, incisionem sub ortu Canis sieri, et uno die hominem colligere, quantum tenet concha, ex Theophrasto; tribuunt autem conchae, qui de Mensuris scribunt, tria cochlearia, quorum 96. sextarium implebant. Non plus scil. unus homo colligere poterat; cui circa singulos ramos haerendum, tenuis et exigua lenteque manans lacrimula excipienda, et abstergenda et in vas condenda erat. Plures igitur homines adhibendi erant in eadem arbore; cum ex singulis arboribus, quae tenui guttâ balsamum plorabant, suô tempore, intra unius aestatis spatium, sexaginta tria pondo balsami, h. e. septem congios, fuisse collecta, tradat Plinius; qui olim utriusque horti, circa Alexandri M. aevum, proventus erat. Nempe sub Romanis spatium Balsameti Hierichuntini amplitum est et arbores propagatae et plures factae, nec propagatione tantum numerosiores, sed etiam culturâ et curâ proceriores sigulae factae sunt. Unde duplici modô uberius balsamum colligi coeptum, quam antea: quia et plures arbores erant, et longiores venae, h. e. rami (nam vena balsami fere per totum ramum erat extensa) quae proin ter aestate percutiebantur et postea deputabantur etc. Ibid. Porro: cum arbusculae hae olim uni Iudaeae concessae essent, Iustin. l. 36. c. 3. Plin. Solin. loc. cit. inde stirps in Aegyptum transiit, illicque crevit. Claudian. Epithalamo Palladii, v. 121.

Gemmatis alii per totum Balsama tectum

Effudêre cadis, durô quae saucius igne

Niliacus pingui desudat vulnere cortex.

Et quidem vineas balsami, tempore Herodis Magni, a Cleopatra Aegypti Regina, concessu Antonii, tantam felicitatem Herodi invidentis, transsatas in Aegyptum, ibique inter Heliopolim et Babylonem hortum consitum, in latitudine unum, in longitudine duos iactus arcus habentem, irrigari hodieque a fonte parvo, uberrimo tamen, refert ex vet. Scriptore Auctor Anonymus Sinae et Europae c. 32. Apud quem hac de re ita Saligniacus, Nos, inquit, cum ibi essemus, mense Septembri, balsami lignum humile erat, palmi scilicet dimidii in altitudine, folia habens parva, ut ruta, albiora tamen. Messis balsami talis est: Decerpitur folium ex stipite, contra Solem, moxque gutta lucida et mire fragrans scatet ex ruptura: et sie balsami pretisissimus liquor vitreis vasis colligitur, minime fluxurus, nisi ad Ortum Solis fiat ruptura. Fonticulus autem (in quo fama est saepe lotum a B. Virgine puerum Iesum) parvulus est, non sufficiens irrigationi horti totius: quare Saraceni alium foderunt iuxta illum puteum, ex quo quatuor boves aquam protrahunt per rotam, sperantes ex vicinitate fontis aquam fore salubrem, at longe aliter res evenit, donec missis canalibus aquam putei, ducerent in fontem, quo factô largiter et salubriter ex aquis mixtis rigatur hortus. Mirum dictu: veruntamen a Meridie Sabbathi, usque ad auror am diei Lunae boves nullô verbere impelli possunt, ut in protrahenda aqua laborent, quod est fidei nostrae testimonium celebre. Hactenus ille. Vide quoque infra Oculus Solis: et plura apud Lipsium ad Tacit. Histor. l. 5. Not. 15. Sed et apud Saboeos oriri balsamum, Strabo l. 16. et in Arabia, Pausanias in Boeoticis, scribunt. Etiam in Aegypto provenisse veter. monumenta testantur, Vir. Cl. ad Iustinum d. l. Usus illins in sacris passim occurrit. Apud Spartian, in Hadriano, c. 19. in honorem Traiani balsama et crocum per gradus theatri eum fluere iussisse legimus: ubi Casaubon. aquam intelligit balsamô et crocô infectam; quae tamen sparsiones utplurimum e croco tantum fiebant, quam ob causam scribit Auctor Glossar. Sparsio, κρόκου ῥάνσις. Hadrianus etam balsama addidit, quod ideo relatum in acta, ae inde in Historias, ceu non prius factum, aut raro, Casaubonus ad loc. At Heliograbalus quoque in lucernis balsamum exhibuit, apud Lampridium c. 24. i. e. oleum balsaminum, rem ratissimam iam tum et carissimam, Idem etc. Vide quoque ubi de Antiocho IV. etc. Adde quae infra de Opobalsamo et Α᾿γλοbalsamo dicemus: nec non de Terebintho, cuius fructum balsami fructui adeo similem esse semenque semini, ut terebinthi semine Balsami emen adulteratum fuerit videbimus. Statius Palaestinos liquores balsamum vocat l. 5. Sylv. 1. v. 211.

Ver Arabum Citicumque fluit, floresque Sabaei,

Indorumque arsura seges, praereptaque Templis

Tura, Palaestini simul Hebraeique liquores:

ad quem locum vide Casp. Barthium Animadversion. tom. 1. p. 187.